10. Weer even bijpraten

31 Mei was het dan voor het eerst zover: UMUGANDA. Elke laatste zaterdag van de maand doet Rwanda aan nationale hulpverlening. Tussen 9.00-11.00 helpt iedereen mee aan een project dat is bepaald voor jouw omgeving. In Kibungo moest er een zandweg vrijgemaakt worden van begroeiing omdat er later een hotel gebouwd gaat worden. Ik ben met bekenden van het werk en met een gras-kap-ding in de hand er naar toe gelopen. Het was aan de andere kant van de ‘vallei’ achter mijn huis. Daar aangekomen waren er al mensen bezig. Wij liepen wat de heuvel af naar de plaats waar nog gras op de weg stond. Hoger op waren mensen meer bezig de harde rode grond rul te slaan. Mij werd onderweg naar beneden allerlei gereedschappen aangeboden om het werk van de lokalen over te nemen. Lief lachend heb ik deze afgeslagen en mijn eigen mes (met gekrulde punt) laten zien. Mijn lengte was een beetje een nadeel want het gereedschap heeft een vaste lengte. Hier niets geen elektrisch grasmaaien. Het is de befaamde Rwandese zwaai die het gras moet inkorten. Ik deed het eerst verkeerd. Je moet het mes van links naar rechts heen en weer bewegen. Ik deed het te veel vanuit mijn pols werd mij gezegd. Dat voelde ik ook wel. Ik moest meer vanaf schouderhoogte de zwaartekracht laten meehelpen in de beweging. Dit bleek inderdaad veel prettiger te voelen. Als ik soms om me heen keek zag ik meer dan de helft van de mensen niets doen. Wij hebben ook een paar keer gerust. Het was soms wel even duiken voor rondvliegende graspollen. Ik heb naast het inkorten van de begroeiing tussen door ook een onbedoelde poging gedaan de grond wat los te slaan. Ik kwam nog een meisje tegen die de dag ervoor in ons kantoor was geweest. Zij leek een soort vondeling in de omgeving met een mogelijke mentale beperking. Na de fysieke inspanning werden we mentaal nog op de proef gesteld. We verzamelden allemaal onder een boom langs de weg. Er is toch geen verkeer op de weg tijdens UMUGANGA. Eerst heeft de mayor gesproken, vervolgd door een aantal anderen. Wel een handige manier om informatie te delen en boodschappen uit te dragen maar dat het nou 1,5 uur moet duren. Dan voelen de kleine steentjes onder mijn billen toch erg onprettig. Het was een verademing om weer te staan en lopen. Langzaam komt het leven weer op gang.

Zondag kwam dan het verlossende telefoontje. Mij zus heeft een zoon: Anthony. Ik ben helemaal gelukkig. Ik heb dit ’s avonds gevierd met uit eten gaan met vrienden. We hebben vis besteld, er werd verteld dat het een uur zou duren voordat het klaar was. Ik begreep dit niet. Op een gegeven moment kwamen mensen van het restaurantje met een bak en een kan met warm water en zeep langs de tafel. Bleek dat we onze handen moesten wassen. Daarna werden de frieten gebracht en daarna een grote bak met een grote gefrituurde vis. We kregen geen bestek. Ik begreep nu dat we met onze handen moesten eten, haha. Dit was makkelijker gezegd dan gedaan. Die vis was gloeiend heet. Vers uit het vet. De buik was gevuld met groentes. Het was heerlijk. Anthony: allemaal vanwege jou! Daarna weer de handen gewassen gelukkig.
In Rwanda bestaat de traditie dat de ouders van de pasgeborene als cadeau krijgen: een kip en een ‘tak’ bakbananen. Als je veel bezoek krijgt dan krijg je dus veel kippen en bananen. Het blijkt dat dit wel deels weer wordt opgegeten door het bezoek.

Ik heb een aantal dagen zonder elektriciteit gezeten. Bleek iets met een onbetaalde waterrekening te zijn. Is gelukkig nu verholpen. Nu hopen dat EWSA (Electricity and Water Sanitation Authority) de elektriciteit er op houdt tijdens wedstrijden van Nederland tijdens het WK. De eerste wedstrijd, was geweldig, is gelukkig goed gegaan maar viel ook grotendeels buiten de gewoonlijke black out tijd. Nu morgen eens afwachten. De wedstrijd is precies op een tijd dat de elektriciteit er regelmatig af ligt, anders maar een plek met generator opzoeken. Ik heb zelf geen TV maar ken anderen met TV’s, ik kan kiezen. Water blijft erg onregelmatig. Het is wel iets minder rood gelukkig. Ik moet goed timen om water op te slaan.

Moses is jarig geweest. Geoffrey en ik hebben hem een ingelijste foto van zichzelf gegeven en getrakteerd op avond eten in St. Joseph: Brochettes and aardappel met Fanta. Geoffrey heeft nog accordeon gespeeld. Het was een geslaagde verrassing voor Moses.

NCPD heeft sport artikelen gebracht naar Ngoma. Een speer, kogel (niet te tillen) en discus dit samen met een verhoogde stoel met een mogelijkheid om je vast te houden aan een paal in zit. De stoel voelt echter erg instabiel. Hij zou vastgezet moeten worden aan de grond. Anders is er de kans dat mensen er naar voren mee omkukelen.

Elke morgen groet ik een vrouw langs de weg op weg naar kantoor. Ze veegt de straat en goot schoon. Ze heet Théodette. Vorige week gaf ze me een briefje. Iemand had in keurig Engels informatie over haar geschreven. Ze was ook positief over mij (dat ik zo aardig ben en een groot hart heb) en wilde mij graag thuis bezoeken. Ik krijg vaker dit soort verzoeken en probeer deze altijd vriendelijk af te slaan. Met Théodette kan ik ook niet communiceren, zij spreekt alleen Kinyarwanda.

Dit bracht direct een link naar de Rwandese naam die ik sinds vorige week gegeven ben door Jacqueline en Théogene. Mijn naam is UWINEZA Sarah. Ik heb nog niet de gehele uitleg gekregen waarom ze mij deze naam hebben gegeven maar wat het sowieso betekend is: iemand die goed doet en aardig is voor iedereen. Nou dat is in ieder geval positief. Pacifique heeft een zus die Sarah heet maar ook een zus die UWINEZA heet. Dat is toevallig.

Ik heb mijn toegangshek voorzien van een hangslot. Mensen bleven soms mijn compound betreden bij mijn afwezigheid. Nu is hij niet meer te openen zonder sleutel. Nu is wel een scharnier van de deur die ik altijd gebruik afgebroken. Deze moet gelast worden.

Gisteren zijn Sara and Jacqueline van DfID (Engelse ontwikkelingssamenwerking ministerie) en VSO Londen geweest voor een field visit van VSO activiteiten en resultaten. Dit ter controle of DfID funding wel zo goed besteed is.

Recent heeft de minister van gezondheidszorg een bezoek gebracht aan Ngoma. Het bezoek bestond uit een meeting op kantoor en een bezoek in het veld. Wij hebben lang gewacht op de komst van de minister. Het was erg warm en muf in de ruimte. Het district heeft ontwikkelingen en problemen gepresenteerd en er was tijd om vragen uit het publiek (officials uit Ngoma en sectors) te beantwoorden. Je kon goed merken dat de minister (een vrouw) meer gewend was Engels dan Kinyarwanda te spreken. Mogelijk kwam ze uit Oeganda. Zij heeft ook een aantal tips gegeven: geiten melk drinken en hygiëne. Het klopt dat mensen soms een zeer onprettige lichaamsgeur hebben. Daarna een zeer late maar welkome lunch.

Vorige week zijn we met NPC (National Paralympic Committee) mee geweest naar Rukira Sector voor de launch of a Sports for Fun en Sports for Inclusion event. Het was op een groot droog veld. De kinderen hebben zich goed vermaakt.
Er waren verschillende mensen, volwassenen en kinderen, met een beperking. Zo zagen we een moeder die haar zoontje op de arm droeg. Hij was al aardig groot. Hij had een heel smal bekken en zeer beperkte beenfunctie. Zijn heupen en knieën vertoonden al contracturen. In ons kantoor stond al een tijd een onbemande rolstoel voor een kind. Dit jongetje leek een zeer geschikte kandidaat maar zeker was het niet. We hebben de moeder uitgenodigd om bij ons langs te komen. De volgende dag kwamen ze langs. Het jongetje paste perfect in de stoel en met zijn armen rolde hij zo door het districtsgebouw. Hij had bochten ook direct door. Het jongetje is 7 jaar en ging niet naar school. Met de rolstoel kan hij nu wel naar school. We hebben de moeder geadviseerd om ook Gahini hospital te bezoeken om te zien of zijn benen nog te trainen zijn en hij mogelijk kan leren lopen. Als er iets te bereiken is dan ws. wel met hulpmiddelen.

Wat me nu weer is opgevallen zijn de oren en de snor. De snor is hot en de oren zijn relatief klein. De snor valt niet zo op tegen de donkere huidskleur en de lichaamsbeharing is sowieso minder dan bij ons uit koude landen. Het lijkt of onze oren relatief groter zijn.

Tot zo ver de update.

Groetjes,

Sarah